Bir darbe daha! Çiftçiyi çok zor günler bekliyor

Gübre fiyatlarının geçen yıl kur artışları nedeniyle yüzde 150 zamlandığına dikkat çeken Ziraat Mühendisleri Odası, kurdaki gerilemeye rağmen gübre fiyatlarının düşmediğini açıkladı. Mart başında gübreye yeni bir zam gelebileceğinin vurgulandığı açıklamada, 2019 yılının çiftçiler için zorlu bir yıl olacağı ifade edildi

28.01.2019 00:00

Bir darbe daha! Çiftçiyi çok zor günler bekliyor

Ziraat Mühendisleri Odası (ZMO) tarafından tarım sektöründeki üreticilerin olmazsa olmaz girdi kalemlerinden olan gübre fiyatlarındaki durumu gözler önüne seren önemli bir açıklama yapıldı.

Hızla artan ülkemiz nüfusu, gıda maddeleri gereksinimindeki artış ve kişi basına düşen ekilebilir alanların azalması, birim alandan daha fazla bitkisel üretimi gerektirdiğinden gübrelerin bugün olduğu gibi gelecekte de sürdürülebilir tarımın en önemli girdilerinden biri olmasının kaçınılmaz olduğuna dikkat çekilen ZMO açıklamasında şunlar kaydedildi: "Günümüz şartlarında gübre ve bitki besini kullanmadan, birim alandan daha fazla ürün elde etmek teknik olarak mümkün görülmüyor. Uzmanlar, bitkilerini iyi besleyen ülkelerin hayvan ve insanlarını da iyi beslediklerini ifade ediyor. Türkiye'de son 5-6 yılda tarımda kullanılan gübre tüketim miktarlarına baktığımızda, 2015 yılında 5.5 milyon ton 2016 yılında tarımda kullanılan gübrenin KDV'sinin sıfırlanması nedeni ile 6.7 milyon ton, 2017 yılında 6.3 milyon ton gübre kullanılmıştır. 2018 yılında ise yaklaşık 5.3-5.5 milyon ton arasında gübre tüketildiği tahmin ediliyor. Türkiye'de kullanılan gübrelerin yaklaşık 3'te 1'ini ve gübre hammaddelerinin yaklaşık yüzde 95'ini ithal etmemiz nedeniyle gübre fiyatları döviz kurlarına bağlıdır. Taban ve nitratlı gübrelerde katkı maddesi olarak kullanılan kireç taşı, kil ve dolamit haricinde gübre üretiminde kullanılan girdiler tamamı ithal. Azotlu gübrelerin hammaddesi ise doğalgaz. Ülkemizde çıkarılan doğalgaz miktarı ülke tüketiminin sadece yüzde 1'i seviyesinde olduğu için bu konuda da dışa bağımlılık yüksek. Taban gübrelerinin hammaddesi ise fosfattır. Fosfat kayası Kuzey Afrika ülkelerinden ithal edilmektedir. Her ne kadar Mardin Mazıdağ'da fosfat yatakları bulunsa da rezervi yeterli miktarlarda değil."

Çiftçi yeterli gübre kullanamıyor

Yeterli gübre kullanılmaması birim alandan alınan verimin de düşmesine neden oluyor.

Ülkemizde toprak ve bitki için gerekli olan azot, fosfor ve potasyum miktarlarının ülke olarak sadece yarısını kullanıyoruz. "Kaliteli bitkisel üretim için NPK (Suda çözünebilir gübre) dışında, leonardit, organik gübre, hümik asit, toz kükürt, çinko, bor, gibi toprak düzenleyiciler uygun miktar ve zamanda kullanmakla üretim arttırılabilir" ifadelerine yer verilen ZMO açıklamasında, Avrupa ülkeleriyle karşılaştırma yapılarak Türkiye'nin yetersiz gübre kullanımı şöyle ortaya konuldu: "Bugün Hollanda'da tarım alanında hektara 550 kg, Almanya'da 235 kg, Yunanistan'da 190 kg saf NPK kullanılırken, ülkemizde sadece 95 kg saf NPK kullanılmaktadır."

Tarıma darbe üstüne darbe

Döviz kurlarındaki artış yetmiyormuş gibi, Tarım ve Orman Bakanlığının çıkardığı DNA barkot ve karekod uygulamasının bedelinin yine üreticilere çıkartıldığına dikkat çeken ZMO, "Bu uygulamayla gübrelerde ton başına en az 50-55 TL, sadece karekod uygulanması halinde ton başına 15-20 TL, arttırılmış oldu" açıklamasında bulundu.

2018 yılının Ağustos ayı içerisinde 7 TL'yi geçen Dolar kuru nedeniyle gübre fiyatlarının yaklaşık yüzde 150 artış gösterdiğine dikkat çeken ZMO, artışların yalnızca bunlarla sınırlı kalmadığını, mazot, tohum ve tarım ilacı gibi diğer girdilerde de fiyatların yükseldiğini açıkladı.

ZMO'nun yazılı açıklamasında şunlar kaydedildi: "2018 yılı Eylül ve Ekim aylarında (Hububatların Ekim zamanları) gübre fiyatları hep yüzde 100'ün üzerinde seyretmiştir. Bu dönemde birçok üretici tarlasına gübreyi ya atamamış ya da kullanacağı miktarın yarısını kullanmıştır. Kasım-Aralık aylarında dolar kuru 5.5 -5.4 seviyelerine indiğinde gübre fiyatlarında kayda değer bir düşme olmamıştır. 2018 yılının sonlarında hububat ekimleri tamamlanmış, maalesef gübre fiyatları yüzünden gübre kullanım oranı çok düşerek firmaların elinde stok kalmıştır. Ülkemizde Mart başından itibaren ekimler başlayacağı için Ocak-Şubat aylarında gübre kullanımı yok denecek seviyededir. Şu bilinmelidir ki gübre fiyatları Şubat ayı sonu-Mart ayı başlarında tekrar artacağını tahmin etmekteyiz. Üreticimizi 2019 yılı Mart ayı itibariyle zor günler bekliyor."